Vertaalmachine DeepL vs. BlacKKite
Bronmateriaal voor deze vergelijking is een casestudy voor de Philips CD100 cd-speler met verschillende teksten uit onder andere de gebruiksaanwijzing, folder, servicehandleiding en catalogus. De machinevertaling is uitgevoerd op 11 januari 2024 via de webinterface op DeepL.com.
Zin 1/2
Passief of actief
Woorden: 31 | Tekens: 152
The Compact Disc system is silent and offers untold benefits in sound quality, convenience and durability. The music signal is read by a laserbeam, which imposes no wear on the disc.
Woorden: 28 | Tekens: 174
Het Compact Disc systeem is geruisloos en biedt onnoemelijk veel voordelen in geluidskwaliteit, gemak en duurzaamheid. Het muzieksignaal wordt gelezen door een laserstraal, waardoor de disc niet slijt.
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
Woorden: 28 | Tekens: 165
Het cd-systeem is stil en biedt ontelbare voordelen op het gebied van geluidskwaliteit, gemak en duurzaamheid. Een laserstraal leest het muzieksignaal zonder slijtage te veroorzaken aan de cd.
Vertaalmachines volgen veelal gedwee de werkwoordsvormen van de bronzin. Hoewel de bedrijvende vorm veel dynamischer en bondiger is, krijgen de algoritmes van vertaaldiensten als DeepL niet de vrije hand om dit soort zinnen om te zetten.
Het woord disc in de DeepL-vertaling van zin 2 is een verkorte notatie van compact disc, synoniem aan schijf en cd. Disc staat niet in het Groot Woordenboek van Van Dale of de woordenlijst van de Taalunie.
Zin 3
Aaneenschrijven
We have kept the instructions as short and concise as possible as we know how anxious you are to hear your Compact Disc player for the very first time.
We hebben de instructies zo kort en bondig mogelijk gehouden, omdat we weten hoe graag u uw Compact Disc-speler voor het eerst wilt horen.
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
We hebben de instructies zo beknopt mogelijk gehouden, omdat we weten dat u staat te trappelen om te gaan luisteren naar uw cd-speler.
Compactdiscspeler, wie zegt het tegenwoordig nog voluit? In die vorm wordt het sowieso aaneengeschreven, zonder hoofdletters.
DeepL vertaalde in 2020 het woord anxious met bezorgd en revancheert zich nu door deze vertaalfout te corrigeren.
Zin 4
Zin splitsen
With your hand open, and thumb and fingers extended, take the Compact Disc out of its holder and fit it, label side up, on to the spindle in the disc compartment.
Neem de Compact Disc met geopende hand en uitgestrekte duim en vingers uit de houder en plaats hem met het label naar boven op de as in het schijfcompartiment.
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
Haal de cd tussen duim en vingers uit het hoesje. Plaats de cd met de bedrukte zijde naar boven op de as in het cd-vak.
De handelingen worden in de machinevertaling van deze lange zin nogal omslachtig en onduidelijk verwoord. Het algoritme van vertaalmachines is doorgaans terughoudend met het opsplitsen van lange of ingewikkelde zinnen. Een vertaalspecialist kan de tekst met zo'n bewerking begrijpelijker en leesbaarder maken.
In de nieuwe DeepL-vertaling wordt naar de cd verwezen met hem, terwijl dat eerder gebeurde met het aanwijzende voornaamwoord deze. Genootschap Onze Taal stelt dat een persoonlijk voornaamwoord vaak het natuurlijkst klinkt.
Zin 5
Notatie van bedieningselementen
Do not allow more than 5 seconds to elapse between releasing the STORE button and pressing the SELECT button to make the next selection, otherwise the TRACK Display LED will go out.
Laat niet meer dan 5 seconden verstrijken tussen het loslaten van de STORE knop en het indrukken van de SELECT knop om de volgende selectie te maken, anders gaat de TRACK Display LED uit.
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
Nadat u op de knop STORE (opslaan) hebt gedrukt, moet u binnen 5 seconden met de knop SELECT (selecteren) de volgende track selecteren, anders dooft de led voor de betreffende track.
DeepL vertaalt de Engelstalige functiebeschrijvingen van bedieningselementen (bv. STORE knop) niet, wat onduidelijk kan zijn voor de gebruiker. Een professionele vertaler kan inschatten of het nodig is om knopnamen onvertaald bij de vertaling te vermelden, zodat de gebruiker de betekenis kent, maar ook het fysieke referentiepunt houdt.
In deze zin draait het om het selecteren van tracks voor het geprogrammeerd afspelen van een cd. Het woord selectie uit de nieuwe DeepL-vertaling sluit daarbij beter aan dan keuze uit de nulmeting van 2020.
Zin 6
Tekstexpansie bij DeepL-vertaling
You will have no problems in playing such discs on your Compact Disc player, but the operation of the PROGR Display, the functions of the player and the programming will be slightly affected.
U zult geen problemen ondervinden bij het afspelen van dergelijke discs op uw Compact Disc-speler, maar de werking van het PROGR-display, de functies van de speler en de programmering zullen enigszins beïnvloed worden.
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
U zult dit soort cd's probleemloos kunnen afspelen, maar de werking van het PROGR-display en de functies voor afspelen en programmeren worden er enigszins door beïnvloed.
Voor technische vertalingen gelden soms restricties voor het tekenaantal (denk aan een beperkt aantal karakters van een display). Omdat het Nederlands voor dezelfde boodschap meestal meer tekens nodig heeft dan het Engels, moeten vertalers alert zijn op die tekstexpansie en overtollige tekens wissen. Computervertalingen kunnen alleen via pre-editing of post-editing worden ingekort.
De DeepL-vertaling was al wat langer dan die van BlacKKite en is in 2024 qua gemiddeld tekenaantal per zin licht gegroeid.
Ik heb DeepL naast zinnen ook hele alinea's laten vertalen. In vergelijking met de vertalingen op alineaniveau is het percentage identieke woorden flink gedaald in 2024. Hieruit trek ik de voorzichtige conclusie dat het DeepL-algoritme nu meer waarde toekent aan de context van de tekst.
Zin 7
Verwijzingen in de DeepL-vertaling
When the decoder PCB is placed in one of the two service positions (see fig below) measurement can be performed on both the servo PCB and the decoder PCB.
Als de decoderprint in een van de twee serviceposities is geplaatst (zie onderstaande afbeelding), kunnen metingen worden uitgevoerd op zowel de servoprint als de decoderprint.
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
Door de decoderprint in een van de twee servicestanden te plaatsen (zie afb. hierna), kunt u zowel aan de servoprint als de decoderprint meten.
Omdat afbeeldingen, tabellen, tekeningen e.d. bij het opmaken van een tekst onbedoeld op een andere locatie kunnen belanden, verwijs ik daarnaar liever niet locatiespecifiek zoals in de vertaling van DeepL maar bijvoorbeeld met hierna of juist absoluut (bv. afb. 4).
DeepL heeft de vertaling van PCB in 2024 ingekort van printplaat tot print. Dit maakt de samenstellingen in deze zin een stuk korter en leesbaarder.
Zin 8
Samenstellingen
The error correction test disc was cleared with all tests being replayed without audible degradation.
De foutcorrectietestschijf werd gewist en alle tests werden opnieuw afgespeeld zonder hoorbare verslechtering.
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
De cd-speler speelde alle tests van de foutcorrectie-testschijf zonder dat de geluidskwaliteit verslechterde.
De vorming van Nederlandse samenstellingen geeft voor zowel mens als machine nogal eens problemen, en daarom vind ik het des te opmerkelijker dat DeepL een lange samenstelling als foutcorrectietestschijf correct spelt zonder onnodige spaties. Een koppelteken kan de leesbaarheid evenwel verhogen.
Deze zin blijft in de nieuwe vertaling vrijwel ongewijzigd en behoudt dus ook de vertaalfout wissen voor het werkwoord clear. Net als in 2020 handhaaft DeepL deze vertaling als ik meer context aanbied.
Zin 9
Slordige of onduidelijke formuleringen
The player excelled with the Concertgebouw Shotakovich symphony capturing the size and character of the hall acoustic and placing the power of the instruments in depth in the stereo image.
De speler blonk uit met de Shotakovich symfonie in het Concertgebouw door de grootte en het karakter van de akoestiek van de zaal vast te leggen en de kracht van de instrumenten diep in het stereobeeld te plaatsen.
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
De speler laat bij beluistering van de Sjostakovitsj-symfonie overtuigend het formaat en akoestisch karakter van Het Concertgebouw horen en plaatst de power van de instrumenten driedimensionaal in het stereobeeld.
Fouten en slordige of onduidelijke formuleringen in de brontekst vormen een groot risico voor automatische vertaaldiensten. Ook in 2024 houdt DeepL vast aan vastleggen voor de vertaling van capturing. In deze context wordt niettemin reproduceren bedoeld van wat is vastgelegd.
DeepL gebruikt de Engelse spelling voor de naam van de componist en verzuimt de spelfout uit de originele recensie te corrigeren. Ook de eigennaam Het Concertgebouw mist een hoofdletter. Namen van organisaties worden het best overgenomen volgens de notatie die de betreffende instelling zelf hanteert.
Zin 10
Transcreation
“All else is gaslight.”
“Al het andere is gaslicht.”
- identiek
- verschil in notatie
- verwante betekenis
- afwijkend
“Alle andere geluidsdragers zijn passé.”
Metaforen, slang en ander creatief taalgebruik kunnen voor vertalers (zowel mensen als machines) een uitdaging vormen. Alleen door dit citaat heel vrij te vertalen, blijft de betekenis en het doel van dit citaat behouden.
Deze zin blijft in z'n geheel onveranderd in de nieuwe vertaling en dat verbaast me niet. Transcreation is nu eenmaal een onneembare horde voor vertaalmachines. Of niet? Over vier jaar praat ik u bij.
Hoe goed is DeepL nu?
- Correctie vertaalfout
- Betere woordkeuze
- Kortere schrijfwijze
- Langere gemiddelde zinslengte
- Verkeerde spelling van naam
De serieuze fouten uit zin 8, 9 en 10 blijven echter aanwezig in de nieuwe DeepL-vertaling.
Vertaalmachine DeepL vs. vertaler
Ook in 2024 geldt dat DeepL echt geen onaardig alternatief is als u snel en goedkoop uw tekst wilt vertalen en goed wel goed genoeg vindt. Ik raad u desalniettemin met klem aan om een machinevertaling vóór publicatie altijd te laten redigeren.
Voor een afgewogen oordeel over de vertaalmethode die het best bij u past, zou u de verschillende methoden naast kwaliteit moeten vergelijken op privacy, onderscheidend vermogen, tekstlengte en levertijd.
Auteursprofiel
